"Bật mí" cát-xê phim Việt Nam

“Chuyện này khó nói lắm. Cát-xê là bí mật giữa đạo diễn, diễn viên… với nhà sản xuất chứ không tiết lộ cho bên thứ 3 biết, theo điều khoản hợp đồng.Thông cảm nhé!”
Đó là nguyên văn tin nhắn của một đạo diễn gửi cho phóng viên khi phóng viên có nhu cầu tìm hiểu về đề tài khá… nhạy cảm trên. Nhưng bằng cách này hay cách khác, từ những mối quan hệ công việc cũng như những lần tiếp cận với những chuyện hậu trường của các đoàn làm phim, người viết cũng lần ra được những manh mối cần thiết…



Làm một phim lời cỡ bao nhiêu?

Với một số ít các đạo diễn tên tuổi của thị trường phim Việt Namthì cát-xê làm đạo diễn một phim nhựa của họ không bao giờ thấp hơn mức 500 triệu đồng.

Hiện tại đối với các phim truyền hình phát sóng trên HTV, VTV… thì luôn có một cái chuẩn do nhà đài đưa ra. Nhà đài sẽ trả 180 triệu đồng/tập cho nhà sản xuất (NSX) phim để mua đứt bản quyền phát sóng lần đầu tiên, trong khi đó chi phí NSX bỏ ra cho một tập phim cao lắm cũng không bao giờ vượt ngưỡng 130 triệu đồng/tập (và mức trung bình thường thấy là 100 triệu đồng/tập). Như vậy có thể thấy đơn giản là NSX lời được cỡ 60 triệu đồng/tập phim. Nhưng, để bán được giá 180 triệu đồng/tập cho nhà đài thì NSX phải đảm bảo một số lượng cần thiết các đoạn quảng cáo xuất hiện trong phim khi phát sóng để thu hồi vốn cho nhà đài. Nếu số lượng đoạn quảng cáo không đảm bảo thì đương nhiên NSX sẽ bị trừ tiền, còn nếu số lượng đoạn quảng cáo có tăng đột biến thì nhà đài hưởng hết hoàn toàn khoản tăng trên. Lấy ví dụ bộ phim truyền hình Ngôi nhà hạnh phúc vừa phát sóng có những tập thời lượng quảng cáo chiếm đến hơn 25 phút (trong khi tập phim chỉ dài 45 phút). Và cứ tùy theo sức hút của bộ phim từ khoảng 25 - 30 triệu đồng/đoạn quảng cáo cho những tập đầu, càng về sau thì chi phí cho một đoạn quảng cáo xuất hiện trong phim lên đến 35 - 45 triệu đồng. Cứ lấy con số này nhân với số phút quảng cáo, thì sẽ thấy nhà đài lời khủng khiếp như thế nào (so với số tiền bỏ ra mua 180 triệu đồng/tập) nếu bộ phim có sức hấp dẫn lớn với khán giả truyền hình.





Quay lại với NSX, cứ cho là một tập phim sẽ lời khoảng 60 triệu đồng, nhưng tính thêm chi phí quảng bá phim vào thì con số lợi nhuận sẽ giảm hơn một chút. Song, NSX lại có những khoản lời khổng lồ khác. Trước hết là những nhãn hàng xuất hiện trong các bối cảnh câu chuyện của nhân vật phim (ví dụ như xe hơi, điện thoại, dầu gội đầu, nước hoa, kem đánh răng, mì ăn liền…), và tùy theo thời lượng xuất hiện nhiều hay ít (cũng như xuất hiện trong những bối cảnh quan trọng đến mức nào) mà các nhãn hàng phải trả cho NSX từ vài chục triệu đến vài trăm triệu đồng trong cả bộ phim. Ngoài ra, sau khi phim đã được chiếu chính thức trên một kênh của HTV hoặc VTV, NSX có quyền bán các tập phim này cho các đài truyền hình tỉnh, các kênh truyền hình cáp của tư nhân… Và một tập phim lúc này được bán ra với giá khoảng 10 triệu đồng/tập, lại có thêm một khoản lợi nhuận rất lớn cho NSX. Phim càng hay thì bán được càng nhiều đài tỉnh, càng nhiều kênh…









Với phim nhựa chiếu rạp, bài toán lợi nhuận lại được tính toán đơn giản hơn rất nhiều. Tết năm 2009 đã từng có một phim được làm với kinh phí tổng cộng là 3,3 tỉ đồng. Bộ phim sẽ huề vốn (về kinh phí sản xuất) nếu doanh thu tiền vé được 6,6 tỉ đồng. Kinh phí quảng bá phim cỡ khoảng 1 tỉ đồng thì nếu huề vốn phải thu về được 2 tỉ đồng (cá biệt có những phim kinh phí truyền thông rất lớn lên đến 2 tỉ đồng như phim Giải cứu thần chết thì phải thu về 4 tỉ đồng). Như vậy, với một phim có kinh phí sản xuất 3,3 tỉ đồng thì NSX bắt đầu lời khi doanh phu tiền vé của phim vượt qua ngưỡng 8,6 tỉ đồng. Cứ một đồng tiền lời qua ngưỡng 8,6 tỉ đồng thì sẽ được chia đôi, NSX lời một nửa và các cụm rạp chiếu bộ phim này lời một nửa. Và mùa tết 2009 bộ phim có kinh phí 3,3 tỉ đồng trên đã thu về được 15 tỉ đồng, sau khi trừ hết mọi chi phí thì NSX sẽ lời được 3,2 tỉ đồng. Từ bài toàn này cứ dựa vào kinh phí sản xuất của một bộ phim bất kì, ai cũng có thể tính ra dễ dàng con số lời hoặc lỗ của NSX.

Cao và thấp với cát-xê…

Mức cát-xê tại TFS (Hãng phim truyền hình TP.HCM) dành cho đạo diễn là 6 triệu đồng/tập, còn diễn viên chính là từ 2,5 - 3 triệu đồng/tập. Mức giá này vẫn không thay đổi nhiều suốt bao nhiêu năm qua. Trong khi đó ở phía VTV mức giá còn thấp hơn khi cát-xê đạo diễn khoảng 3 triệu đồng/tập, còn diễn viên chính thì cỡ hơn 1 triệu đồng/tập (ngoài ra còn có hình thức trả tiền theo mức giá 500.000 đồng/ngày dành cho một số diễn viên nổi tiếng).

Trong khi đó, mức giá cát-xê của đạo diễn, diễn viên tại các hãng phim tư nhân thì rất vô chừng. Mức trung bình của đạo diễn là 8 triệu đồng/tập, diễn viên chính từ 3,5 - 4 triệu đồng/tập, riêng diễn viên ngôi sao thì có mức 5 triệu đồng/ tập. Đặc biệt với các thương hiệu đạo diễn, diễn viên nổi tiếng thì không bao giờ có giá trần.

Với Thứ ba học trò, ca sĩ Đan Trường với vai thầy giáo được trả khoảng 6 triệu đồng/tập phim (vai chính đầu tiên của Đan Trường trong phim nhựa Võ lâm truyền kì chỉ nhận được 30 triệu đồng), diễn viên nhí Phương Trinh nhận trọn gói cho cả phim khoảng 60 triệu đồng, còn ca sĩ Thanh Thảo nhận được khoảng 20 triệu đồng cho hơn 10 phân đoạn trong phim…

Những bí mật cát-xê của các thành viên trong đoàn làm phim với nhà sản xuất… mãi mãi là những bí mật khó nói. Và theo từng năm, “hành trình cát-xê” này sẽ có những biến động khó lường trước. Khi mà số lượng phim sản xuất ra ngày càng nhiều, và tên tuổi của một vài đạo diễn, diễn viên… ngày càng “lớn lên” thì chuyện cát-xê vẫn tiếp tục là đề tài nóng hổi đối với những khán giả quan tâm đến “đời sống” của êkíp làm phim, lẫn những đồng nghiệp đang nhìn nhau và “lườm nhau”!