Trong khu rừng dọc theo phía Bắc của sông Luo (thuộc CH Congo) là sự hiện diện của trạm nghiên cứu Wamba. Đây là địa điểm bảo tồn và phát triển khỉ Bonobo - một loài linh trưởng vô cùng đặc biệt và gần gũi với con người.
Khỉ Bonobo có địa bàn sinh sống ở lưu vực sông Congo, Trung Phi. Tập tính của chúng khá ngược đời: khỉ cái thường thống trị và hung hãn, thích hăm dọa, tấn công khỉ đực. Khi con con gặp rắc rối, nó thường trông cậy vào khỉ mẹ hơn là trông chờ vào sự bảo vệ của người cha.
Một điều thú vị, đây là loài động vật duy nhất có tư thế giao phối mặt đối mặt và nụ hôn nồng nàn theo kiểu Pháp (French kiss). Khỉ Bonobo rất cuồng… sex, coi quan hệ tình dục là cách để giải quyết mâu thuẫn, xung đột.
Sex còn được các cá thể coi là cách để chào hỏi, xin lỗi, xin thêm thức ăn và nhiều việc khác nữa. Các hình thức tình dục ở khỉ Bonobo rất đa dạng. Chúng không chỉ là giao phối với con khác giới, mà còn… thủ dâm cho nhau và cặp kè đồng giới.
Điều duy nhất không có trong xã hội khỉ Bonobo là sự loạn luân giữa những con cùng huyết thống.
Thức ăn của Bonobo khá đa dạng vì đây là loài ăn tạp bao gồm lá non, thân cây, các loại hạt, quả… Trong dạ dày, ruột của chúng có rất nhiều vi khuẩn lên men giúp phân giải, hấp thụ chất dinh dưỡng từ lá cây, hay giải trừ một số chất có hại từ loại quả độc.
Sex còn được các cá thể coi là cách để chào hỏi, xin lỗi, xin thêm thức ăn và nhiều việc khác nữa. Các hình thức tình dục ở khỉ Bonobo rất đa dạng. Chúng không chỉ là giao phối với con khác giới, mà còn… thủ dâm cho nhau và cặp kè đồng giới.
Điều duy nhất không có trong xã hội khỉ Bonobo là sự loạn luân giữa những con cùng huyết thống.
Thức ăn của Bonobo khá đa dạng vì đây là loài ăn tạp bao gồm lá non, thân cây, các loại hạt, quả… Trong dạ dày, ruột của chúng có rất nhiều vi khuẩn lên men giúp phân giải, hấp thụ chất dinh dưỡng từ lá cây, hay giải trừ một số chất có hại từ loại quả độc.
Về mặt di truyền học, khỉ bonobo rất gần gũi với chúng ta. Các nhà linh trưởng học tại trạm nghiên cứu Wamba cho biết: "Người ta thường nhầm lẫn khỉ bonobo với tinh tinh, nhưng thực ra hai loài này khá khác biệt. Bonobo nhỏ hơn, mặt màu đen, môi đỏ, lông đen và dài, giọng cao. Trong khi đó, tinh tinh giọng vang và trầm hơn”.
Cộng đồng Bonobo rất đoàn kết, các cá thể đều rất hào phóng, rộng rãi. Trong một loạt thí nghiệm tại trạm Wamba, các nhà khoa học đã tiến hành so sánh tính cách của khỉ bonobo với tinh tinh.
Những chú tinh tinh con chia sẻ đồ ăn, thức uống với bạn bè một cách tự nhiên, nhưng khi lớn lên, bọn chúng lại có cách ứng xử ích kỷ, thường xuyên giấu thức ăn và tranh giành nguồn sống dữ dội.
Trong khi đó, Bonobo già vẫn giữ nguyên tính cách như khi còn nhỏ, hiền lành, chia sẽ các loại thức ăn kiếm được với nhau.
Các nhà khoa học cho rằng, sở dĩ Bonobo ứng xử như vậy là vì chúng sống ở miền Nam sông Congo. Tại đó, môi trường thuận lợi, nguồn thức ăn phong phú, không phải cạnh tranh như các vùng tinh tinh và khỉ đột cùng chung sống.
Lâu dần, sự tốt bụng và hào phóng đã trở thành một thói quen và tập tính di truyền, giúp chúng giữ được tính hợp tác trong nhiều thế hệ.
Điều đáng tiếc là số lượng loài vật kỳ thú này đang suy giảm nhanh chóng, chúng đang đứng trước sự diệt vong và được liệt kê trong sách đỏ của Liên minh Bảo tồn Động vật.
Nguyên nhân chính vẫn là do nạn săn bắn Bonobo đang diễn ra một cách phổ biến. Các thợ săn bắt con Bonobo khá dễ dàng vì chúng rất chậm chạp, hiền lành.
Sau đó sẽ làm thịt chúng, bán rộng rãi tại những thành phố lớn của Congo. Một số cá thể may mắn hơn được tầng lớp thượng lưu mua làm cảnh, thú cưng.
Đứng trước nguy cơ mất đi vĩnh viễn loài linh trưởng quý giá, chính phủ Congo đã hợp tác với các tổ chức phi chính phủ để thành lập nhiều trung tâm cứu hộ, bảo tồn Bonobo, điển hình trong số đó là Wamba.
Các trung tâm cứu hộ có diện tích 300km vuông, vừa tham gia bảo vệ Bonobo đồng thời tạo điều kiện cho người dân địa phương phát triển du lịch sinh thái.
Nhà bảo tồnTakayoshi Kano đã gọi trung tâm bảo tồn Wamba là thiên đường thực sự của các con khỉ Bonobo và nhiều loài sinh vật khác.