Cửa hàng bánh mì thịt nguội mang tên Hoà Mã (tên một làng ở ngoại ô Hà Nội) ra đời năm 1958 tại số 511 Phan Đình Phùng (nay là Nguyễn Đình Chiểu, quận 03). Sau đó hai năm, tiệm dời về số 53 Cao Thắng gần đó cho đến nay.
Ban đầu, tiệm cũng bán bánh mì riêng, thịt nguội riêng, ăn tại chỗ hoặc mang về. Nhưng người mua thường là công nhân viên chức hay là sinh viên học sinh vốn không có nhiều thời gian vào buổi sáng để nhẩn nha ngồi ăn ở tiệm. Thế là Hoà Mã làm ổ bánh mì vừa đủ cho suất ăn sáng dài hơn gang tay, nhét thịt, chả lụa và pa-tê vào giữa để người mua tiện mang theo vào nơi làm việc hay lớp học.
Món ngon và đặc trưng nhất của bánh mì Hòa Mã là một phần ốp la dùng kèm với đủ thứ thịt nguội. Hai trứng gà được chiên lên, lòng đỏ để sống sống, thêm vài lát hành tây cho thơm, rồi nào là jambon, chả các loại, ba rọi muối, xúc xích…. Rắc tí muối tiêu lên bề mặt, nêm chút nước tương, thêm tí tương ớt… là ra một phần ốp la thập cẩm mà có lẽ phải kêu thêm 1, 2 ổ bánh mì ăn thêm nữa mới đủ. Và sẽ cũng rất thiếu sót khi không nhắc đến món đồ chua của Hòa Mã, là thứ giúp ta bớt ngán khi phải ăn khá nhiều thịt. Đồ chua của Hòa Mã không thái sợi như thường thấy ở các tiệm bánh mì khác mà lại là lát to đặc trưng. Vị củ cải trắng, dưa leo, cà rốt quyện lại làm cho món ăn như ngon hơn rất nhiều.
Địa chỉ: 51 Cao Thắng, phường 05, quận 03
Mở cửa: từ 6h sáng đến 10h trưa
Giá: Ốp la bánh mì (42.000đ/phần), thịt nguội thập cẩm (42.000đ/phần), bánh mì thập cẩm (24.000đ/ổ)
Xe bánh mì nhỏ trong hẻm Nguyễn Trãi này đã thành danh hơn 20 năm nay với món bánh mì bì. Có thể nói vào đầu những năm 90, đây là một trong những xe bánh mì bì đầu tiên và nổi tiếng bậc nhất ở Sài Gòn. Nhiều năm sau đó các xe bánh mì thịt mới bắt đầu phục vụ thêm món bánh mì ăn kèm với bì và nước mắm này.
Cách ăn bánh mì bì cũng tương tự với… cơm tấm, tức là quết mỡ hành lên dọc ổ bánh mì, cho bì cùng các loại đồ chua, dưa leo, ngò rồi chan nước mắm lên. Cách trộn bì ở đây khá đặc biệt với phần thịt nạc được để riêng rất "chất lượng". Đó là chưa kể lớp mỡ hành thơm dịu làm "nền" để hương vị đậm đà của nước mắm cùng lớp bì và đồ chua hòa quyện cùng nhau.
Địa chỉ: Đầu hẻm 150 Nguyễn Trãi, phường Bến Thành, quận 01
Mở cửa: từ 6h sáng đến 11h trưa
Giá: Bánh mì bì (15.000đ/ổ)
Xíu mại khô là một món ăn sáng phổ biến của cộng đồng người Hoa gốc Quảng. Món ăn này thường thấy trong các trà quán, cùng một thực đơn với há cảo, bánh củ cải, bánh hẹ…. với cách ăn khô thông dụng.
Tuy nhiên xe bánh mì nhỏ trên đường Nguyễn Thị Minh Khai này lại bán xíu mại, há cảo ăn kèm với bánh mì. Ổ bánh mì ở đây cũng rất khác biệt: chỉ bao gồm một lớp tương ớt nhẹ (rất ít cay), một chút hỗn hợp tương và giấm, rồi mới kẹp chung với xíu mại và há cảo, chứ hoàn toàn không có đồ chua hay dưa leo như thường thấy. Nhưng cũng nhờ vậy mà vị béo béo, nóng sốt của há cảo, xíu mại mới thật sự hòa quyện cùng ổ bánh mì nóng giòn.
Xe bánh mì này đã mở gần 15 năm ở đầu hẻm 358 Nguyễn Thị Minh Khai (quận 03). Ngoài ra ở đây còn bán thêm các món ăn sáng kiểu Hoa khác như bánh bao, bánh ca dé, bánh xếp kiểu Hoa…
Địa chỉ: Đầu hẻm 358 Nguyễn Thị Minh Khai, phường 05, quận 03
Mở cửa: từ 5h30 sáng đến 11h trưa
Giá: Bánh mì xíu mại (15.000đ/ổ)
Ổ bánh mì ở đây cũng rất khác biệt: chỉ bao gồm tương ớt, một chút hỗn hợp tương và giấm, rồi mới kẹp chung với xíu mại và há cảo, chứ hoàn toàn không có đồ chua hay dưa leo như thường thấy |
Đã 5 năm kể từ khi trang mạng concierge.com của tạp chí du lịch Mỹ Condé Nast Traveler vinh danh bánh mì thịt nướng hẻm 37 Nguyễn Trãi (quận 01) là một trong 12 món ăn đường phố ngon nhất thế giới, xe bánh mì của chị Gái vẫn nườm nượp khách hàng trong lẫn ngoài nước.
Cứ vào 5h chiều hàng ngày, kể cả cuối tuần, xe bánh mì của chị Gái đẩy ra vỉa hè trước hẻm 37 Nguyễn Trãi ở quận 1 (gần bùng binh Phù Đổng Thiên Vương). Trước đó, từ khoảng 3h chiều, thịt được nướng sẵn một phần khi xe còn đậu trong hẻm. Xe vừa đẩy ra thì khách đã đứng xếp hàng chờ mua.
Cắn một miếng bánh mì là bạn đã cảm nhận đầy đủ hương vị của Sài Gòn, món ăn pha trộn giữa ẩm thực Pháp và Việt. Chiếc bánh mì giòn là văn hóa Pháp, nhưng toàn bộ nhân ở trong gồm những miếng thịt nướng, lát dưa leo giòn tan, đồ chua, ngò và nước tương thơm phức thì đích thị là văn hóa Việt.
Địa chỉ: Đầu hẻm 37 Nguyễn Trãi, phường Bến Thành, quận 01
Mở cửa: từ 5h chiều đến 7h30 tối
Giá: Bánh mì thịt nướng (15.000đ/ổ)
Trang mạng concierge.com của tạp chí du lịch Mỹ Condé Nast Traveler vinh danh bánh mì thịt nướng hẻm 37 Nguyễn Trãi (quận 01) là một trong 12 món ăn đường phố ngon nhất thế giới |
Xíu mại nước cũng là một món ăn xuất phát từ menu điểm tâm của người Hoa. Tuy nhiên khi du nhập vào Việt Nam đã có biến đổi ít nhiều. Khi thì ăn với bánh căn như ở Phan Thiết, cũng có lúc làmón chính trong dĩa cơm tấm Sài Gòn… Ở phiên bản Đà Lạt, kích cỡ viên xíu mại được thu nhỏ lại. Thành phần có thêm nhiều mỡ, tiêu đen để tăng vị nồng. Một chén xíu mại nóng hổi được dọn ra, để tăng phần đậm đà bạn có thể thêm vào ớt xay. Một cách ăn đầy thi vị của thành phố ngàn hoa.
Xe bánh mì xíu mại theo kiểu Đà Lạt này chỉ bán vào buổi chiều tối trước con hẻm 189 Cống Quỳnh (quận 01). Nếu không tiện ăn xíu mại chén, bạn có thể mua bánh mì ổ mang về. Quán còn có bán thêm bánh beo chén cũng khá ngon.
Địa chỉ: Đầu hẻm 189 Cống Quỳnh, phường Nguyễn Cư Trinh, quận 01
Mở cửa: từ 2h30 chiều đến 8h30 tối (Chủ nhật nghỉ)
Giá: Bánh mì xíu mại chén (15.000đ/phần), bánh mì xíu mại ổ (12.000đ/ổ)
Phá lấu của cộng đồng người Tiều du nhập vào Sài Gòn từ rất lâu, chủ yếu ăn theo cách truyền thống từ bao đời nay là với cháo hoặc cơm. Nhiều người cũng hay gọi "phá lấu" nhưng lại nhầm lẫn với cách ăn lòng heo với phần nước dùng hòa chung nước cốt dừa sôi ùng ục mà giới học trò thường mê mệt.
Ổ bánh mì phá lấu Tiều độc đáo |
Ở đây phục vụ rất sạch sẽ với những ổ bánh mì luôn nóng giòn nhờ vào lò than ở phía dưới. Có rất nhiều món chua ăn kèm để hãm béo như cải chua, kim chi, củ sen… Bạn có thể mua bánh mì ổ mang về hoặc mua theo cân cho từng món riêng lẻ. Xe bánh mì này đã trải qua ba thế hệ, bán ở ngay khúc đường này từ những năm 60 thế kỷ trước.
Cái hấp dẫn của ổ bánh mì phá lấu nằm ở hậu vị ngọt dịu của nước chấm đi kèm, cái dai dai, sừn sựt của tai heo, một chút béo của những miếng bao tử, phèo… Kẹp chung với hành, dưa leo với vị cay nồng của ớt, cắn vào một miếng là thấy hết ngay hương vị đậm đà của món bánh mì độc đáo này.
Địa chỉ: 823 Nguyễn Trãi, phường 14, quận 05
Mở cửa: từ 11h trưa đến 8h30 tối
Giá: Bánh mì phá lấu (15.000đ/ổ), phá lấu đủ thứ (270.000đ/ký)
[size=large]Bánh mì heo quay[/size]
Món bánh mì kẹp heo quay chỉ nở rộ ở Sài Gòn hơn mươi năm về trước. Vì thực ra cách ăn các món heo quay, vịt quay hay xá xíu chung với bánh mì đã có ở Sài Gòn từ rất lâu. Tuy nhiên sau này người ta xắt nhỏ heo quay rồi cho vào bánh mì, ăn chung với mỡ hành cùng một chút nước mắm cũng rất ngon. Cách bán theo ổ này cũng phù hợp với nhiều người hơn bởi tính tiện lợi và tiết kiệm (thay vì phải mua heo quay theo ký rồi kẹp vào bánh mì như thường thấy ở các tiệm heo, vịt quay)
Cách ăn này phổ biến đến mức, hầu như ngày nay bất kỳ tiệm bánh mì lớn nhỏ nào ở Sài Gòn cũng có sẵn 1 tảng heo quay nhỏ để phục vụ món bánh mì heo quay.
Cách ăn này phổ biến đến mức ngày nay hầu như tiệm bánh mì nào ở Sài Gòn cũng phục vụ món bánh mì heo quay |
Mở cửa: 6h sáng đến 9h tối
Giá: Bánh mì heo quay (17.000đ/ổ nhỏ, 20.000đ/ổ lớn)
[size=large] Bánh mì chả bò thì là - Cụ Lý[/size]
Anh Thiện, thế hệ thứ ba kế nghiệp bánh mì cụ Lý vẫn giữ mâm chả phủ lá chuối như xưa trong con hẻm 191 Hai Bà Trưng, quận 03 |
Anh Thiện vẫn lưu giữ cách bán bánh mì trên chiếc mâm nhỏ phủ lá chuối như xưa, bày các món chả bò thì là, chả lụa, nhưng thay món chả bì cụ Lý bằng món giò thủ (chả đầu). Còn các món ăn kèm vẫn là hành tây, dưa leo thái miếng to, ớt, muối tiêu, và nước tương như ngày nào
Chả bò thì là loại chả làm theo kiểu Bắc, khác hẳn với chả bò miền Trung (không có rau thì là), được đem nướng tương tự như chả quế chứ không phải gói trong lá chuối rồi luộc chín.
“Món giò thủ và chả lụa thì gia đình tự làm lấy, tuy nhiên, món chả bò thì là phải đặt người làm chả ở khu chợ ông Tạ vì họ có bí quyết làm chả ngon đến mức không ai bắt chước được”, anh Thiện chia sẻ.
Riêng món chả bò thì là phải đặt người làm chả ở khu chợ ông Tạ vì họ có bí quyết làm chả ngon đến mức không ai bắt chước được |
Một khách hàng đã 40 năm bền bỉ ăn bánh mì cụ Lý cho biết, món chả bò thì là độc đáo này nhất thiết phải ăn với hành tây mới hợp, đó cũng là lý do vì sao món bánh mì kẹp ở đây chỉ có hành tây và dưa leo mà không có đồ chua (hỗn hợp củ cải hay cà rốt ngâm chua). Có ăn như vậy thì mới "bật" lên hương vị quyến rũ của ổ bánh mì này.
Mỗi ngày, anh Thiện chỉ bán chừng hơn 100 ổ bánh mì với vài ký chả, giò. Phần lớn khách tới ăn là các khách quen từ những ngày xưa cũ. Khoảng 9 giờ sáng bánh mì đã bán hết, lúc ấy, khách quen tới ngồi quây quần quanh mẹt bánh mì, vừa ăn vừa trò chuyện với chủ quán.
Địa chỉ: Hẻm 191 Hai Bà Trưng, phường 06, quận 03
Mở cửa: từ 6h sáng đến hơn 9h là hết
Giá: Bánh mì thập cẩm (15.000đ/ổ)
[size=large] Bánh mì chả cá thơm lừng cả góc phố[/size]
Chỉ nhấn cần gạt là những miếng chả cá chảy thẳng vào chảo dầu, nhanh tay đảo một chút là chả đã vàng ươm |
Theo chị Tâm, người bán bánh mì chả cá ở ngay góc ngã ba Lương Hữu Khánh và Bùi Thị Xuân (quận 01) thì từ lâu món bánh mì này đã rất phổ biến ở những thành phố biển như Nha Trang, Phan Thiết hay Vũng Tàu. Nhà chị Tâm có nghề làm chả cá ở Vũng Tàu nên đã lên Sài Gòn bán món bánh mì này được gần 3 năm.
Không ai biết bánh mì chả cá có từ bao giờ. Tuy nhiên có thể lý giải rằng món ăn độc đáo này ra đời nơi phố thị, khi người ta có thể ăn bánh mì bất kể sáng trưa chiều tối vì nhanh và tiện lợi. Món bánh mì mà người Pháp mang vào Việt Nam, theo dòng chảy của thời gian đã tạo nên những biến tấu vô cùng phong phú và hấp dẫn. Nếu như người Việt đã sáng tạo ra đủ thứ “nhân” cho vào bánh mì, từ thịt nguội, vô vàn các loại chả cho đến thịt nướng, xíu mại, heo quay, phá lấu… thì tại sao không thể là chả cá?
Ổ bánh mì giòn kẹp chả cá thơm lừng vừa chiên xong, thêm vào một chút hành ngò, dưa chua và tương ớt cho trọn vị. Và đặc biệt là không thế thiếu rau răm như một sự cân bằng âm dương độc đáo (với cái nóng từ chả cá, ớt xắt và tương ớt). Cắn thử một miếng mới thấy sự khác biệt hoàn toàn so với một ổ bánh mì thịt thông thường - một cách kết hợp quá ư độc đáo.
Xe bánh mì chả cá của vợ chồng chị Tâm còn có một máy ép chả cá rất độc đáo do hai vợ chồng chị tự chế. Trước đây chị phải cho chả cá vào một bịch nylon, cắt một lỗ để chả cá rớt xuống chảo dầu nên rất cực. Những năm tháng lăn lộn ở Sài Gòn, anh chị đã nghĩ ra chiếc máy ép chả cá này, chỉ nhấn cần gạt là những miếng chả cá chảy thẳng vào chảo dầu, nhanh tay đảo một chút là chả đã vàng ươm. Bởi vậy nếu dư dả thời gian, vừa ăn vừa xem anh chị chiên chả cá cũng rất thú vị.
Địa chỉ: 77 Bùi Thị Xuân, phường Phạm Ngũ Lão, quận 01
(góc ngã 3 Lương Hữu Khánh - Bùi Thị Xuân, gần trường THPT Bùi Thị Xuân)
Mở cửa: 2h chiều đến 8h tối
Giá: Bánh mì chả cá (12.000đ/ổ)
[size=large] [/size]
[size=large] Bánh mì thịt nguội kiểu "cơm Tây" xưa[/size]
Dĩa bánh mì thịt nguội Nguyên Sinh cũng là hình ảnh về lối thưởng ngoạn phong lưu của người Hà Nội dưới thời Pháp thuộc |
Chủ tiệm bánh mì Nguyên Sinh là ông Nguyễn Văn Miêu năm nay 96 tuổi, hiện sống ở Sài Gòn cùng người con trai cả và con trai út, cũng hai người đang nối nghiệp ông. "Nguyên Sinh" chính là tên người con trai cả của ông. Tiệm bánh mì Nguyên Sinh ở Sài Gòn mở năm 1982 dù ông Miêu vào Sài Gòn từ 1979. Còn chi nhánh bánh mì Nguyên Sinh ở Hà Nội là của người con trai thứ.
Cách thưởng thức bánh mì thịt ở tiệm Nguyên Sinh Sài Gòn thật khác lạ, một dĩa thịt nguội được đưa ra gồm 7 loại khác nhau: paté gan, xúc xích, giò thủ, giò heo rút xương, thịt hun khói… ăn kèm đồ chua gồm củ cải, dưa leo và cà rốt ngâm chua và bơ ngoại nhập. Có lẽ đây cũng là hình ảnh về lối thưởng ngoạn phong lưu của người Hà Nội dưới thời Pháp thuộc.
Ấn tượng nhất phải kể đến món pâté gan heo hay gan gà với một hương vị đặc trưng không thể diễn tả bằng lời, hòa quyện với hương bánh mì để lại một dư vị thật khó tả. Chủ quán tiết lộ, món pâté được cho bột quế (chứ không phải húng lìu như thường thấy) ở một mức rất ít, vừa đủ để món này không quá nồng mà dậy lên mùi thơm quyến rũ. Các món thịt xông khói hay xúc xích cũng vậy, với hương vị đặc thù mà không tiệm nào khác có được (dù cho hình thức có thể rất giống nhau).
Paté gan gà, món trứ danh của Nguyên Sinh với hương vị độc đáo, phảng phất mùi quế |
Địa chỉ: 141 Trần Đình Xu, phường Nguyễn Cư Trinh, quận 01
Mở cửa: 6h sáng đến 9h tối
Giá: Bánh mì thịt nguội thập cẩm (32.000đ/phần), Ốp la thịt nguội (38.000đ/phần)