Tôi biết & Tôi nói: Tiền và Tiên

Người xưa có câu: “Có tiền mua tiên cũng được”. Dần dần thì chúng ta cũng hiểu được đôi điều trong câu nói dẫu đơn giản nhưng vô cùng khó hiểu này. “Tiên” ở đây được hiểu theo nghĩa rộng.

Có tiền, ta mua được siêu nhà, siêu xe, ta tổ chức được những siêu đám cưới… Nhìn chung là làm được những cái rất siêu. Lại có một sự hiện đại hóa, làm sâu sắc thêm điều răn dạy của cổ nhân: “Cái gì không mua được bằng tiền thì có thể mua được bằng rất nhiều tiền”.

Ta hiểu, không chỉ với tư cách người mua, mà đặc biệt là với tư cách của những người không thể mua, chỉ vì bởi ta không có tiền! Trong khi thừa nhận vai trò kinh khủng của tiền, ta cũng có quyền nghi hoặc về tính vạn năng của tiền bạc.





Có người bảo: chưa chắc mua được tiên đã là sướng, vì cũng không ít ví dụ chứng minh rằng, nhiều khi cô Tấm lại hơn hẳn cô tiên. Lại cũng có người nói: không phải cái gì cũng có thể chuyển được thành tiên, nghĩa là mua được bằng tiền.

Trong những suy nghĩ ngược chiều như vậy, thì bóng đá cung cấp nhiều minh chứng hùng hồn nhất. Bóng đá không phải là tiên. Bóng đá là vua. Bạn hãy nhìn sang nước Anh. Hai đội lắm tiền nhất, tiêu nhiều món tiền dữ dội nhất là Chelsea và Manchester City.

Họ cũng có thành tích đấy, nhưng không xứng với đồng tiền bỏ ra, và không tạo ra được một hình dáng cô tiên, như Man.U, hay thậm chí như Arsenal - những đội bóng được nhiều người yêu mến và ngưỡng mộ. Hay đội Barca ở Tây Ban Nha.

Phi vụ họ tốn nhiều tiền nhất chính là Ibrahimovic. Nhưng đấy cũng là một thương vụ thất bại làm Barca đau đớn. Và bạn hãy nhớ lại rất nhiều bước chân chỉ chạy theo đồng tiền như Anelka, Owen, Flamini, Hleb, Tevez… khi không có sự thăng tiến về chuyên môn, thì cả người bỏ tiền ra mua lẫn người nhận tiền khi được bán đều không thể có cảm giác… lên tiên.

Còn ở Việt Nam, chuyện đồng tiền trong bóng đá lại càng phức tạp hơn. Vì chúng ta là những người nghèo, chúng ta đã rất lâu rồi không có tiền. Cho nên, nhìn chung là chúng ta có một cái nhìn quá sùng kính đối với đồng tiền. Nhìn thấy tiền mà hoa cả mắt.

Chúng ta tin, không có tiền thì không thể có nền bóng đá vào thời buổi này. Nhưng rồi cuối cùng cũng nhận ra, chỉ có tiền không thôi thì khó có thể làm nên bóng đá chuyên nghiệp. Bằng tiền, có thể mua được những cầu thủ hay.

Nhưng bằng tiền, khó có thể tạo nên sự trong sạch và tình đoàn kết trong bóng đá. Bằng tiền, có thể dành lấy thắng lợi trong một thời gian ngắn. Nhưng bằng tiền, không dễ gì xây dựng được một truyền thống, một bản sắc.

Với tiền, có thể một lúc nào đó lôi cuốn khán giả tới sân chung niềm vui chiến thắng. Nhưng với tiền lại khó đủ sức làm nên sự gắn kết sâu nặng, để người hâm mộ chia xẻ với mình những thất bại, vượt qua những vực thẳm không chỉ trên sân cỏ mà cả trên đường đời.

Bằng tiền, có thể cho đội bóng một hình hài, và hình hài ấy có thể rất uy nghi, nhưng chỉ bằng tiền, thì đội bóng ấy lại thiếu một trái tim, thiếu một tâm hồn, thiếu hẳn sức sống. Bóng đá là doanh nghiệp.

Nhưng trước hết, đấy là bóng đá. Không thể chỉ mua bóng đá bằng tiền. Thậm chí đồng tiền sai còn có thể gây nên hiểm họa. Bóng đá cần những đồng tiền thấu hiểu nghề nghiệp.

Vũ Công Lập